Viêm tai giữa ở trẻ: cách phòng tránh và điều trị

Viêm tai giữa là một trong những bệnh lý phổ biến nhất ở trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 3 tuổi. Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Hiểu được điều đó, bài viết này sẽ cung cấp cho bạn thông tin chi tiết về cách phòng ngừa và điều trị viêm tai giữa ở trẻ, giúp các bậc cha mẹ yên tâm chăm sóc sức khỏe cho con em mình.

Viêm tai giữa ở trẻ em

Các loại viêm tai giữa

Viêm tai giữa là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở khu vực tai giữa, nơi nằm sau màng nhĩ. Bệnh lý này có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp nhất ở trẻ em.

1. Viêm tai giữa cấp tính:

• Là tình trạng viêm nhiễm ngắn hạn ở tai giữa, thường do vi khuẩn hoặc virus gây ra.
• Biểu hiện: đau tai, sốt, khó ngủ, quấy khóc, ù tai, nghe kém.
• Hầu hết các trường hợp tự khỏi trong vòng vài ngày, nhưng một số trường hợp cần dùng thuốc kháng sinh hoặc điều trị khác.

1. Viêm tai giữa có dịch tiết:

• Là tình trạng tích tụ dịch trong tai giữa không do nhiễm trùng.
• Thường không gây đau đớn, nhưng có thể khiến trẻ bị nghe kém, ù tai, nghẹt tai.
• Tình trạng này thường tự khỏi trong vòng vài tháng, nhưng có thể kéo dài hơn. Trong một số trường hợp, cần đặt ống tai để dẫn lưu dịch.

Cả hai dạng viêm tai giữa đều có thể dẫn đến:

• Mất thính lực tạm thời hoặc vĩnh viễn.
• Khó khăn trong việc học tập và giao tiếp.

Phân loại viêm tai giữa ở trẻ

Nguyên nhân gây viêm tai giữa ở trẻ

Trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ, là đối tượng dễ mắc bệnh viêm tai giữa hơn người lớn. Lý do cho điều này bao gồm:

• Hệ miễn dịch non nớt: Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, khiến chúng dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh, bao gồm vi khuẩn và virus.
• Cấu trúc tai chưa hoàn chỉnh: Ống thính giác của trẻ nhỏ thường hẹp hơn người lớn, khiến cho việc thoát dịch từ tai giữa ra ngoài khó khăn hơn. Dịch ứ đọng trong tai giữa tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn và virus phát triển, dẫn đến viêm tai giữa.
• Dễ mắc các bệnh tai mũi họng: Viêm tai giữa thường là biến chứng của các bệnh tai mũi họng khác như viêm VA, viêm amidan, viêm xoang, viêm họng. Trẻ nhỏ do sức đề kháng yếu nên dễ mắc các bệnh này hơn người lớn.

Lý do khiến trẻ bị viêm tai giữa

Dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ

Khi trẻ bị nhiễm trùng tai giữa, các dấu hiệu thường dễ nhận biết và xuất hiện từ sớm. Cha mẹ cần chú ý quan sát để phát hiện sớm và đưa trẻ đi khám kịp thời.

Dưới đây là một số dấu hiệu thường gặp của bệnh viêm tai giữa ở trẻ em:

• Sốt nhẹ đến sốt vừa, có thể cao hơn 39 độ C.
• Chán ăn, bỏ bú, ăn không ngon miệng.
• Đau tai. 
• Dụi tay hoặc kéo vành tai hoặc lắc đầu liên tục.
• Hay quấy khóc, bứt rứt, không chịu nằm yên.
• Có dịch mủ chảy ra từ ống tai ngoài.
• Chậm phản ứng với âm thanh.
• Một số trẻ có thể bị đau đầu.

Ngoài ra, cha mẹ cũng cần lưu ý một số dấu hiệu khác như:

• Hay ngoáy tai.
• Trẻ bị ù tai, nghẹt mũi.
• Trẻ bỗng nhiên hay cáu kỉnh.

Triệu chứng cảnh báo trẻ bị viêm tai giữa

Điều trị viêm tai giữa ở trẻ em

Điều trị viêm tai giữa ở trẻ sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến:

1. Điều trị theo triệu chứng:

•  Giảm đau và hạ sốt: Paracetamol hoặc ibuprofen có thể được sử dụng để giảm đau tai và hạ sốt cho trẻ (khi trẻ sốt trên 38,5 độ C).
• Làm thông mũi: Nghẹt mũi có thể làm cho tình trạng viêm tai giữa trở nên tồi tệ hơn. Sử dụng nước muối sinh lý dạng xịt hoặc nhỏ mũi để giúp trẻ thông mũi.
• Cho trẻ bú sữa mẹ: Sữa mẹ có chứa các kháng thể giúp tăng cường hệ miễn dịch của trẻ và có thể giúp trẻ chống lại nhiễm trùng.

2. Điều trị theo nguyên nhân:

• Kháng sinh: Viêm tai giữa do vi khuẩn thường được điều trị bằng kháng sinh. Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh phù hợp với tình trạng của trẻ.
• Thuốc nhỏ tai: Một số trường hợp viêm tai giữa có thể được điều trị bằng thuốc nhỏ tai có chứa kháng sinh hoặc steroid.

Cách điều trị viêm tai giữa ở trẻ em

Cách phòng ngừa viêm tai giữa ở trẻ

Một số thói quen sống tích cực có thể giúp bảo vệ trẻ khỏi nhiễm trùng tai. Các biện pháp có thể bao gồm:

• Giữ ấm cho trẻ nhỏ, tránh để trẻ tiếp xúc với trẻ bị bệnh.
• Để trẻ tránh xa môi trường có khói thuốc lá  hoặc bị ô nhiễm.
• Trong sữa mẹ có rất nhiều kháng thể giúp trẻ chống lại bệnh tật vì thế không nên cho trẻ cai bú sớm, cho trẻ bú tới khi nào trẻ không bú nữa mới thôi, nếu không có điều kiện thì cần cho trẻ bú mẹ ít nhất là 6 tháng đầu.
• Đặt trẻ ngồi cao khi bú bình, không cho ngậm bình sữa khi ngủ để tránh sữa chảy vào tai.
• Cho trẻ đi tiêm phòng đầy đủ.
• Giữ vệ sinh cho trẻ luôn sạch sẽ nhất là bàn tay, mũi họng.
• Dùng tăm bông thấm sạch tai nếu tai trẻ bị dính nước, có thể dùng tăm bông tẩm nước muối sinh lí vệ sinh tai, mũi cho trẻ , nhưng sau đó phải dùng tăm bông sạch thấm khô tai tránh việc tích tụ nước gây viêm nhiễm.

Phòng ngừa viêm tai giữa ở trẻ

Trên đây là các cách phòng và điều trị viêm tai giữa ở trẻ. Với bài viết này mong rằng sẽ giúp các bậc phụ huynh có biện pháp để chăm sóc cho trẻ được tốt hơn. Chúc cho các bé luôn khỏe mạnh.